Wy moasten fuort om reid te snijen,
Lang reid dêr’t wyn yn risselt,
Wêrfan hja kuorren meitsje;
En mochten yn in boat
Fiiffâldige mar befarkje.
Kamen op ’t eilân fier foar middeitiid.
– Wy leinen jûns noch yn it gers
En hienen net in hânfol reid
Om mei nei hûs te nimmen, snien.

Rin net it paad fan dyn jonkheid te faak,
Lit it swalkjen derhinne wat wêze;
Do sjochste it net mei it each fan doe
En it moai kinste net mear sa lêze.
 
Want boppe it libben giet de dream,
Wol yn dream oan dy oarden tinke!
Dan sjochst mei it each fan dyn bernetiid,
Wêr heech de ljochten troch blinke.

Wy geane ús wegen troch fjilden en wâld,
In jimmer warb’re stoet;
In langst fan iere tiden bleaun
Is libben yn it bloed.

Wy geane, in stream dy de wrâld beslacht,
En siikje it frjemde lân;
En wêr de ierd’ oan ’e kym fergiet
Riist himmelheech it strân.

En alles wat kleur en libben hat
Nimt ús de sinnen mei;
Wy helje de ljochte merke yn
En rinne de spylman nei.

En as yn ’e maitiid yn nije groei
It gers yn ’e stêd op rûkt,
En it minskeguod, fan har stâlen ôf,
De bûnte finne lûkt:

Yn in griene skimer blinkt it lok
Wêr de âlde mole stiet,
En in ljochte stream by de wylgen lâns
Troch de legere fjilden giet.

Dan komme de wûnders op ús oan
Ut frjemde wrâlden wei;
En de ieuwen ride op ús ta
Feriene yn macht’ge dei.

De bernetiids kost’le rykdom,
Herinnerjens swiete hûs,
Dat haw ik der aardich trochbrocht,
Mei freonfolk, yn dichters rûs.

Dy herberch dêr op dykskrune,
Dêr gong ik sa jerne oan;
Fersette ’r myn heite terplân,
’t Wie dochs mei my bestoarn!

En wat fan fiere âlden
Troch ’t bloed my oankomd wie,
Dat joech ik wei oan eltsman,
Dêr’t ik licht as freon oer stie.

No bin ik ta oan it libben,
It ynlikst sielsbestean;
Hâldt it net – dan sil ik moatte
Yn it earmhûs te stjerren gean.

I
Ik sjoch sa’n libben; it is fergûn,
Mar hat syn rjochtlik plak yn ’t ierdske hân.
It hie syn bloei, as krêft natoer ferwûn;
As it libben gong nei ’t oare libben út.
Fan watsto foarbrocht hast binn’ marken bleaun,
En bleaun is ek dyn byld, by my, by neisten mear;
O wûnder; libben jit wat fuortgûn wie!
Kinsto dit grutter sjen? Al wat der wie
Opnomd yn ’t Albegryp, dyn wêzen en do sels?
– Of sjochsto oars: dosels tsjinoer de Geast
En dan te heger went it ivich lofgesang?
Myn grutste eagenblik hat west as ik
My ien mei al ’t besteande fiele mocht
En mei wat west hie; fan wrâld‑siele diel.

‘De dichter dichtsje en net kleie,’ wie it wurd.
Mei ’k dit sa neame? Kleien is it net;
En as it dichtsjen is, is der wol wat
Foar jonge manskip yn?
– It is myn eigen stim.

II
Mar dan sjoch ik myn eigen libben oan;
Wa bin ik, dat ’k safolle langer libje mei
As dy twa oaren: d’ iene ‘grut’ beneamd
En d’ oare dy’t safolle mear as ik
Oan Fryslân joech. Ik bin mar lyts,
Net klear foar eare‑dit of eare‑dat.
En Fryslâns dichter dochs?
Mar Fryslân is, myn freonen, ek mar lyts
En foar in heldedicht hat it gjin stal.
Wat ik beneamd haw is in minske op ’n hiem,
In feint oan ’e seedyk; de ierde as draachster‑mem.
It measte haw ik sein. As ’k no mar wiisheid haw
En hâld beside wat net skiklik is.
‘De dichter dichtsje’; mar de hoed en noed!

Oan dykskant siet ik.
It reid ferweegde yn it kroas;
In froask stiek syn kop der troch hinne – yn hoe lang hie ik dy
net sjoen –
No bin ik wer ien mei it Fryske lân.
In boereman ropt in oaren oan om oer ’e minne tiid te praten;

Ik fûn de tiden sa min net:
De lepen saaie oer it greidlân,
En in drystenien oan ikkersein pronket mei syn kúf.

It hôf wurdt al iepen;
It âld minske, mei de wytmûtse op rint foar ’e finsters lâns,
En sjocht oer it fjild dat al hjerstich wurdt.
Mar dan tink ik oan de jonge kearel, dy’t ik justerjûn op ’e
seedyk seach,
Mei it mûtske efter op ’e holle en de ljochte eagen oer it wiid;
It sil in fisker wêze, boerefolk hat dat frije wêzen net.
Ik soe wol witte wolle… mar ik bin as Goethe net
Dy’t mei eltsenien prate koe;
Ik sil de tean net fetsje, – en ik ken de boaten net
Dêr’t de wyn oer snijt en it skip net dat oan ’t anker hoart.
Sa sil dit libben my wol frjemd bliuwe
En it âlde allinne sil my eigen wêze.

De bliere simmer is fol ljochte wille:
De bolle wyn, dy’t oer ús hinne giet,
De swiete roken, dy’t er mei him draacht,
De blommen en de sinne en it fûgelliet.

Sêft as de wyn aait ús it lije wetter;
Natoer jout har, is net ôfkearich mear;
Wy fiele it lok: ien mei it grut heelal,
En libje it libben mei fan plant en dier.

Yn koarte fleur is brocht it heechste libben;
Ien dei fan pronk, de blommen binne wei;
De miggen gûnzje, moarn is ’t sjongen út;
Mar minske nimt fan alle oefte mei.

De bliere simmer is fol ljochte wille;
No wurdt ús alles, alles jûn;
Wat sa him iepen docht, nim oan,
Hast is ús deiskoft ek ferrûn!

No komm’ de dagen op yn ljochte rigen
En geane om my stean: in blide ring,
As bliere famkes, dy’t de eagen glânzje
Yn maitiidstoai fan bûnte blommestring.

Hja drage oan har wûnder‑mylde jeften
Fan sinneskyn en gouden jonkheidstiid,
En allegearre binne it goekunden:
Myn eigen dagen sjoch ik ryk en bliid.

In dei as hjoed ropt op it ljochte libben;
Wa brocht it oan? – De flearbeam yn ’e pronk?
De miggen’ fleurich gûnzjen yn ’e sinne,
En yn ’e jister ’t melken, dat yn ’e amer klonk?

Of wie it faaks it weven fan ’e raaien,
It derten jongguod yn it simmerlân?
Of hat it west yn ’t hôf de berne djoeien
Op flinters út, mei blommen yn ’e hân?

Sa rûn ik doe de wei út, doe’t de siele
Foar ’t earst de skient’ fan sinne en simmer wûn,
En romme ’t moai yn ’e earste sang‑prebearjen;
En seach in wrâld dy’t iepen gûn.

It moaiste is fuort. De simmer giet nei d’ ein.
Al frij wat skeind is ’t beamt’ fan wei en hôf
En blommetún. Noch binn’ de greiden grien,
Mar wiet en keal en kâld yn ’t iere skaad.

Mar ink’le stûken stean noch op ’e bou
En hjerstich rûkt it op ’t ierappellân.
Dit jier hat hast it lân syn wurk wer dien
En ’t jout him swietwei nei de winterrêst.

It wurdt sa koel, hast is de krêft tenein
Fan ’t fjoer, dat ús by ’t simmer ’t libben joech.
O simmers‑ein, neijiers sêft‑droev’ge tiid.
Hoe hearr’ by dy ôfnimme en fergean!

Strak slút him ’t libben yn ’e pleatsen op
Foar hjerstmis’ rein en fûle winterkjeld.
Wat bleke sinne skynt ta keamersfinsters yn,
Mar waarm is ’t bûthús en de kij haww’ ’t goed.

Oktober, ’t lêst; in dei mei kleare loft;
De sinne makket ús de keamer blier;
Troch ’t suderfinster falt it waarme ljocht
No ûnbehind’re, en blinkt op muorre en flier.

Wat seit my net dat ljochte sinneplak!
Fan moaie winterdagen sprekt it my,
Fan blinkend iis en blide winternocht;
It fjild leit iepen, ’t hert is rom en frij!

It sprekt fan maitiids fleurich bûnt bedriuw,
De kij, it bûthús sêd, komm’ yn it lân.
No is ’t de moaie berneboarterstiid,
Hja springe as lammen, wyld en út ’e bân.

It sprekt fan simmers yn in boerehôf;
De miggen gûnzje, simmers eigenst lûd.
Hoe noflik is ’t no yn it beammeskaad
En wille jimmeroan jouw’ blom en krûd.

Sa foel it sinn’ljocht sneins yn tsjerke op,
Wêr ’t âld ferblikt gerdyn wat romte liet,
En brocht de fleur by wol wat swiere preek
Oan wa’t, heel net der by, te mim’rjen siet.

Sa foel it ljocht op ’t âlde kammenet,
Hoe blonk it moai yn al syn hear en fear!
En sa beskynde ’t al it âlde guod,
Dat ’k foar my stean sjoch, libben as alear!

Fan dichters skiente! Dat is har bedriuw.
Hja hawwe dochs har tún mei kostlik blomt’;
As bou en greidelân ferwoeste leit,
Hjir is de hoerde dêr’t gjin steuring komt.

It libben hat ús yn ’e earmoed brocht,
Litt’ wy no gean yn dat beblomme park!
De muorren binne wol sa rynsk begroeid,
En yn ’e fiver blinkt de ljochte bark.

– O tsjoed ferstean! Is d’ âlde ierde slein,
De tún ferliest syn libben en syn ang.
De farven hawwe net har blide glâns,
De wizen hâlde net har swing en klang.

Dizz’ sangen bringe it lok fan blide dagen,
– De tsjust’re hawwe sangen net –
Hja jouwe wer de bylden, dy’t my hagen,
It stil bewegen fan myn hert.

Ik haw se neamd nei Fryske lân en libben,
Mar ’t lân is lyts: myn eigen plakje grûn;
En ’t is ’t bestean fan my en fan myn sibben,
Sa as in blier tebinnenbringen ’t fûn.

Mar ’t Fryske hert dat slacht syn selde mjitte,
En yn my klinkt, wat ek yn oaren klonk;
Sa wist ik wizen, dy’t hja net ferjitte,
En stille dreamen fan har âlde honk.

En ’t wie my mear as boartsjen yn in liddig’ oere,
– Mei ’t ôfgean fan dy oeren wei; –
It heart ta libbens wurk, it trouwe, djoere,
O, dat er wat fan bliuwe mei!

O gouden snein, as ’t nei ús tiid fan lins ta rint,
Noch moaier as dy sels!
’t Is midden yn ’e simmer en de blêden bûge sêft
Op ’t sudewyntsje, miggen komme gûnzjend keamer yn.
Dan stil te dreamen: ’t each sjocht neat en alles,
En rûnom komme swiete tinzen wei!

Fierwei is d’ ûnrêst fan ’e dagen,
De langstme fan ’e jûn,
En rêstich is it hert; de bylden komme op
En wurde wei, elts sa’t er wol.
Dan is ’t de bou mei ’t moaie koalsieblomt’,
In bêdsje duzendskoan, ien roas;
– Ien blom is foar in bern in wrâld –
Dan is ’t in famke yn in skotse jurk,
In keppel bern, dy’t boartet buorren om;
Dan swiere weiden dy’t de leanen lâns
Fan alle kanten nei de skuorren ride;
Of stille tsjerkjes yn it boerelân.
Wiet wurde d’ eagen, mar it hert is bliid!
O, stille snein, o dei fan dicht en dream!
O, gouden lok, te rêd ferrûn!

Deis mei de bakfyts by de mingers lâns,
Of nei it frachtweinpark fan ’e Aldehou,
Dêr hastich oerskikt wat it doarp begeart,
En wer nei ’t pakhús ta foar nij gesjou.

Mar no, de filten hoed fêst op ’e gnappe kop,
In fiskgraat jas, de hân yn ’t foerde lear.
No is ’t wat oars as deis op ’t flintepaad;
Sa rinn’ op ’e Nijstêd net sa folle mear!

Oan ’t ein, sa’t liket, effen sill’ hja stean,
De kammeraten mei; mar of ’t sa sprekt,
Dêr komt presiis ek tripkjend ’t famke oan,
It huodsje kwier, sa krudich en sa krekt.

En sûnder wurd stekt hja troch sines d’ earm;
Dan fuort as mei in doel: Castelein of sa?
Nee feint, it hat gjin noed, do hoechst noch net
Op better út, nei earne in heilsteat ta.

SOENE JO STJERRE MOATTE AS JO NET DICHTSJE MOCHTEN?’
 
Ik wit net, Master, ik wit it net…
Miskien soe ik it noch wol effen úthâlde, as ik gjin oare
     krupsje krige.
Ik soe dochs wol jûns wat sitte meie en de âlde bylden foar my
     oprize litte?
Ik soe dochs wol it jonge ferskinen fêsthâlde meie,
En wêzen en laits wer foar eagen bringe?
Faaks soe ik wol effen perbearje meie hoe’t it klinkt as ik de
     wurden opsis?
En as ik sa yn tinzen wei de pinne opnaam en in pear rigels
     opskreau
Om my dan wer te betinken en troch te krassen en wer op ’e
nij
     wat wurden te siikjen.
Dat soene Jo dochs gjin dichtsjen neame?
 
En as ik dan sa’n fers makke hie – want och, sa soe it neamd
     wurde kinne –
En ik liet it mar yn it skrift stean dat gjinien it witte koe,
Dan soe it ommers gjin dichtsjen hjitte;
En ik soe net dichtsje meie, en dochs in libben man wêze!
 
Mar sa’n fers wol nei de minsken ta,
Mei syn glâns, mei syn libben, mei syn sjongersen
     dûnsersaard;
It wol mei yn ’e rige yn blomsierde parken,
En effen in glim jaan yn donkere keamerromt’,
En soms wol it skrieme om droef ferlitten;
En as dat net mei…
– Mar it wie ommers mar sa’n frage!

Langzaam drijven witte wolken
Langs de blauwe hemelbaan,
Door de winden voortgedragen
‘Waarheen zou de reis wel gaan?’

‘Komt gij, wolkjes, op uw tochten
In het verre land misschien,
Waar de zwaluwen vertoeven,
Wilt haar onze groet dan biên!

Zegt haar, dat de groene lente
Hier reeds lang haar intreê deed,
Zegt haar, dat de zonnestralen
Lang reeds smolten ’t sneeuwen kleed!

Spreekt haar van de bonte weide,
Van de bloesems, wit en rood,
Spreekt haar van het oude nestje,
Dat haar steeds een schuilplaats bood.’

En de zwaluw in het zuiden,
Van de wolk ontvangt z’ een groet,
En in ’t ruisen van het windje
Hoort z’ een stem zo zacht en goed..

’t Is als laat een vreemd verlangen
Haar geen ogenblik meer rust;
Door dat zoete lied betoverd
Droomt ze straks van weelde en lust.

En straks zweeft er aan de hemel
Weer een wolkje, zwart en klein;
Boven ’t dorpje daalt het neder ….
‘Ziet, daar zal de zwaluw zijn!’

Memini

’t Is de tiid fan ’e bloeiende linebeam
En de wite klaverblom;
De swietrook hinget om hûs en hear
En lije loften gean’ om.

As weagen komt it op my oan
En nimt myn sinnen mei,
It tilt my op, ik jou my oer,
Wêr of dat bedarje mei?

’t Is de tiid fan ’e bloeiende linebeam
En de wite klaverblom;
De swietrook hinget om hûs en hear
En lije loften gean’ om.

As weagen komt it op my oan
En nimt myn sinnen mei,
It tilt my op, ik jou my oer,
Wêr of dat bedarje mei?

Ik kin net –lyk as Joast Halbertsma yn syn tachtichste jier –
in grutte rûnte mei myn geast fermeitsje;
Ik haw dêr gjin stim mear foar en ik haw ek nea dy syn geast
en libbenskrêft hân.
Nea haw ik ek in dimterkoeke, as presintsje, by in baron ta de
doar yn smiten;
Ik mei allinne ris yn myn jonge tiid op syn slotgrêft riden hawwe,
En oer it muorke hinne hawwe de tunen har foar my iependien.

Ik soe net, as Jan Walings, in hut op ’e boat besprekke doare
om in reis nei Egypte en Palestina te meitsjen;
(Om de reboelje útsteld, mar takomme jier is der wer in jier.)
Ik haw net iens mear, sa as oare lju, in reedsje oer iis nei Grou
ta meitsje kinnen,
En de lepen soenen my útlaitsje as ik it leechlân ynkaam om nei
har aaien te siikjen.

Mar ik kin noch wol it âlde skrift lêze, wêr’t ús âlden yn
beskreaun hawwe wat hja ús wol witte litte woenen,
– Yn in âld hûs hjir yn ’e stêd wurdt it foar my bewarre. –
En noch altiid kin ik, as ik pompier haw, alles opskriuwe
wat my troch de holle giet;
Ja, ik kin noch, as de bern, in ferske meitsje foar de grutte
minsken om op te sizzen as hja har libbensspul boartsje.

Nee, ik bin net botte earnstich; mar wat in licht âld mantsje.
Mar in earnstich âld man, dat is ommers as in profeet;
Hy sil net fan him sels sjonge, mar hy neamt de earmhertigens
fan syn folk,
En in finger riist grut omheech; oant faaks ien fan syn folk
him treft en delslacht.

Goethe die in reis nei Italië en Rilke nei Ruslân,
En as in oar minske kamen hja werom.
Ik haw op myn âlde dei nei Harns ta west;
In oar minske koe ik net wurde, mar ik haw stien op it
heechste fan ’e bolwurkstún –
In jonge matroas siet op in bank en twa âlde kapteins kuieren it
paadsje lâns.
Djip seach ik del op ’e skippen yn ’e stêdsgrêft en de beammen
fan ’e bûtensingel;
Ik rûkte de tarlucht en wol eat fan ’e see – en alheel deselde
bin ik net bleaun.
Ik haw de Noarderhaven sjoen en it Noardies; hoe rom wie it
– en hoe âld!
De platanen fan ’e Foarstrjitte wienen wat beknobbe, mar goed
liken gelokkich de nije.

Dit wie de earste stêd, dy’t ik jong kennen haw;
Hjir kamen wy troch as wy mei Ypke nei Easterbierrum rieden,
En by Beitschat moasten wy oan.
De reade liuwen parearje noch by de brêge, mar Tsjerk Hiddes
stiet as nije stiennen man oan ’e havenkant.
Tsjerk Hiddes, Tromp, de Ruyter!
En wêrom hawwe hja de sifers 16 hûndert set op al dy moaie
pakhuzen?
De haven leit ljocht en iepen mar op it havenplein hingje de
swarte manlju om.
As wy omkeare hearre wy de Ato oer de strjitten razen.
Hollân! de see! de see!

’t Reapanne tsjerkje leit op hege terp;
Fan swiere klippen skoarre, d’ âlde toer
Hâldt noch omheech de stompe Fryske kop;
Ik, nêst him, sjoch de wide fjilden oer.

O Grinzerlân, do Fryske gea, hoe leist
Yn swiidste simmerpracht! De stânen weve sa;
De sinne blinkt; hoe rûkt it hea!
De weiden ride op ’e iepen skuorre ta.

Djip ûnder my, yn ’t lege lân,
It haaiersfolk skrept yn ’e sinnegloed
Mei lûd petear… Fersteurd de blide dream!
O Fryske mannen, hoe dat frjemde lûd?

O droevich stik! Ferlern de Fryske grûn
Oan ’t Saske Grins! Wat d’ âlde sprake wie
Ta grienmank keard! Foar jimmer skaat
Wat iens elkoar sa nei bestie!

Hjir libbe hy, ‘oan tsjerkhôfsigg’’,
In master fan ús taal as hast gjin ien.
Wa joech ús sljochte boersk dy krêft?
Wa wist dat heit’lâns taal dàt koe?

Wa brocht as Salverda de sangen oer
Fan ’t âlde folk, Gods eigen bern,
Sa from, sa fêst? Wa song
Fan Fries en Fryske taal as hy?

Hjir libbe hy, om fan ’e Wûnzer bern
Te meitsjen fromme Friezen, ta Gods ear;
– Al mocht dan lêze en skriuwe ek gjin kwea –
Hjir stoar hy, earme swalker yn ’e wrâld.

Ik fûn it skrift boppe yn de kas efter de boeken.
E. Wiersema stie derop; it wie in proefwurkskrift fan Eije,
Mei algebra‑ en meetkundesommen út de twadde klasse;
Fansels goede sommen, it wie in knappe jonge;
‘Menheer, het is een wonderkind,’ sei in kear dy wize Annie
op de foarste bank.

Mar foar de learaar wie der ek wat oars by;
Earst dy strieljende laits doe’t ik by him eris yn deselde
winkel kaam;
En letter dy lilkens op syn gesicht doe’t in oare jonge yn
de klasse wat ferfelend wie.
Mar ik koe dy him iepenbierjende jonge freonskip net goed
genôch beanderje.
Sa stoar der wat ôf, en swietwei waard de ferhâlding mear in
gewoane.
De jonge die op tiid syn eindeksamen en hat doe studearre yn
de wis‑ en natuerkunde.
Mar hy is jong stoarn.

Mar no noch wat oer dat ‘Fryske hert’ fan dy Eije, wêroer yn
earder dicht sprutsen waard.
Dat ‘Frysk’ sil wol foaral gefoelich betsjutte, al is it dat net
allinne;
Ik hâld de Friezen oer it gemien foar wat gefoeliger as de
Grinslâners.
(Dat bekende ‘hurde Friezen’ soe dus wol ris in ferkearde
oantsjutting wêze kinne).
Wat dy Grinslâners oangiet, ik haw dochs heel wol by dy
Grinzer (en Drintse) jonges myn freonen hân.

Hoe heucht my noch, sa’t ik dy middei siet
Mei ’t moanneskrift, yn ’t brede finsterbank,
En lies yn Nije Tún it wiis en skien gedicht:
‘Kaamsto my thús? Sjoch ’k nei safolle jierren…’
En hoe’t it fierder giet, sa stil, sa ryk.
Hoe’t skiente alles ta alles makket, gers en kerl
Oan dy gelyk: al ’t libben ûnder ’t laitsjend ljocht.
It âlde lêsmuseum hâldt in glâns
Oer fan dy dei. En letter ’t strieljend dicht
Fan Keizer Karel op it Falkenhôf;
Of Striidber Dichterskip.
Hy wie in freon oer mannich jier.
– O frjemde gearsit, sokken freone ring!
Ien op it blanke dún, ien ûnder ’t kreunjend want;
Mar uzes is har stim, en hâldt syn gouden tiid.

Dizz’ dagen komm’ er fûgels wer
– In stik‑twa mar, net mear –
Nei ’t âlde plak werom.

Dizz’ dagen nimm’ de loften oan
Fan juny ’t oerâld skynfertoan,
In blau‑en‑gouden mom.

Bedroch! Gjin bijen flean’ der yn,
Mar ik, meinommen fan de skyn,
Soe hast it leauwe ha;

Oant risten sie jouw’ tsjûgenis
En in blêd, wat skruten en ûnwis,
Wjokk’t sêft nei d’ ierde ta.

O simmerdagen’ sakramint,
O lêst ferrin as nachttiid wint,
Stean ta in bern om op te gean;

Te hawwen oan it hill’ge diel
Te sitten oan it wijde miel,
Dyn wyn as sill’gjend bloed ferstean!

As woechsen wie ta foarse krêft
Wat jonkheids lea trochtrille –
As langst fan ’t jonge hert
Wie opbloeid ta in ryk en heech besit –
As wa my ’t wêzen joech: it folk,
Waans bloed en siele sa eigen my ferskynt,
My sterk en grut foar eagen stie . ..
Dan soe in machtich hert de wrâld oerstreame
Mei sang en liet:
In stream dy’t fan ’e bergen rint,
En oan syn iggen komme wûnders op!

En dochs, as ’k stoarje oer it Fryske lân:
De skuorren blinke en de greide rûkt,
De reidwâl rûst,
De wyn strykt oer my hinne;
Ik haw de earmen iepen . . .
Dan – lyts en earm – ’t rint my oer;
Wêrwei? En harkje sil,
Wa’t dûns’ yn ’t klaverlân,
Wa’t wraks’le mei de wyn op ’t hege hiem,
En wa’t yn skuorre en fjild it blide libben seach.
En yn ’e siele riist it ljocht-omstriele byld!

Ik rin troch de stêd as in ûnbekende,
Hja sizze net: sjoch dêr is de dichter fan it Fryske lân of soks
     eat;
En, dienen hja it al, ik soe dochs by har in ûnskuldich pielder
     bliuwe.
Ommers, jimm’ witte, it is mei it Frysk wat oars as mei in
     echte taal;
Sa kin ik my ûnbehindere yn it folk bejaan.
 
Mar sa ûnskuldich bin ik dochs net.
Ik sjoch myn folts goed oan en der is heel wat, dat foar myn
     eagen gjin stân hâlde kin;
En, al praat ik der sa net oer, ik haw dochs ek de groeden,
     dy’t spyt dêr yn dreaun hat.
Dan, tink net dat ik oars bin as de dichters fan in grutter taal;
As hja neame wat de dichter bewege kin, moat dat ek it
wêzen
     fan myn siele hjitte.
Sa giet ús reis net mei de blanke eagen en de kleare foarholle
     dêr it rêsten efter leit,
Mar ús binne wol de grûnen, en de tochten en de oergongen.

De jongste fan de twa freonen sprekt:
 
Sterke, sjochsto hoe’t ik yn dyn wêzen
My belibje, en dyn paden gean?
Hoe’t ik as dyn skyldfeint nêst dy stean,
Sûnder spraak ’t behoevjen wit te lêzen?
 
Sjoch my oan: ik draach as sier dyn wapen,
En dyn slachtespreuke earje ik sa.
As dyn rieder sprek ik freonen ta,
Stranger as do sels hâld ’k each op frjemde knapen.
 
Ien kear, mei dyn earmen om my hinne,
     – Boartsjen wie it – loekst my tsjin dy oan,
Hast my neamd dyn bêste soan;
Och, ik bin dyn heit en dyn slavinne.

As it ljocht op muorre en dak sa blinkt,
Dan siikje ik rommer paad;
Dan moat ik de wide fjilden sjen
En hege himmels haad.

Dan jou ik my yn it sneinske folk,
– Har lûke ek sinne en ljocht, –
En wurd mei it klinken fan ús stap
Yn lichte drôge brocht.

En ljochte dagen út âlde tiid
Dy komme my wer yn it sin:
Sjoch heech de sinne! Fergeat er faaks
Syn deiske ommerin?

En it folk bedjert myn wille net:
By in feest passe freonen wol!
Wat sjogg’ hja ferheard: it is har sa frjemd,
Hoe jout him alles gol!

– O, as my natoer ta it heechste ropt,
Dan wit ik fan freonen net;
Dan jou ’k my allinne oan har oer,
Yn myn siken slacht har hert. –

Mar no binne wy it sa meiinoar iens
En stappe er sa moedich op ta,
En oer ús wêzen leit bliere skyn,
En wy laitsje en njunderje sa.

Ien yn de âlde styl en ien ‘eksperimenteel’

I

Wat lippen minen drukt ha – en wêr ’t wie
Bin ik fergetten, en wat earmen hawwe lein
Under myn holle oant de moarn. Mar rein
Bringt geasten mei dizz’ nacht; hja komm’ ta die
En tikje oan ’t glês en easkje antwurd op.
En yn myn hert is libben in stil sear
Om ûnbeneamde jonkheid, dy’t net mear
Te middernacht him kundicht mei in rop.

Sa yn ’e winter stiet de iens’me beam
En wit de fûgels net dy’t flechten ien foar ien,
Mar wit syn krún is stiller as alear.
Ik kin net sizze hokker leafden binn’ fergien
Ik wit allinne dat yn my de simmer song
In koarte tiid, en no sjongt er net mear.

Edna St. Vincent Millay

II

Wy binn’ ien‑part ljochter as sels de sinne
Wy binn’ elts‑part grutter
as boeken
wol miene.
Wy binn’ elts‑part‑ien‑part grutter as leauwen
(mei in spin
sprong
libben binne wy libben)
Wy binn’ wûnderlik ien‑kear‑ien.

1. E. Cummings

By it lêzen fan it boek fan heuvels en seeën

Yn ’e junymoanne waachst heech it gers,
En om myn húske weevje de tichtbeblêde beamtûken;
Der is gjin fûgel dy’t net hâldt fan it plak dêr’t er rêst
En ik haw ek myn reiddutsen húske leaf
Ik haw it ploegjen dien,
Ik haw it sie siedde,
No haw ik wer tiid om sitten te gean en in boek te lêzen.
Yn ’e smelle leane binn’ gjin djippe spoaren;
De rydtugen fan myn freonen keare faak mar werom,
Mei wille skink ik my yn fan myn maiwyn
En ploaitsje wat fan it slaad dat yn myn tún groeit.
In edel reintsje komt stil út it easten op,
En in sêfte wyn hâldt it selskip.
Myn tinzen driuwe loom oer de skiednis fan kening Chou,
Myn eagen dwale oer de printen fan Heuvels en Seeën;
Yn ien loaits sjoch ik it hele heelal oer.
– Nea sil hy lokkich wêze, wa’t sok in geniet gjin behagen jout.

It jonge nôt

Rêd de jierren, net werom te roppen.
Plechtich de stilte fan dizze eale moarn.
Ik sil myn foarjiersklaad oantsjen
En wol nei it oprinnende fan de eastlike heuvel ta
By de berchstream toevet in mistwolken,
– Toevet in eagenblik en giet dan útinoar.
Der komt in wyn op oanwaaiend út it suden,
Dy’t fûl oer de fjilden mei it jonge nôt boarstelt.

It ljocht

It ljocht komt heger!
Koarter wurdt it paad de loftskyl troch,
It ierd’‑beklaaisel; suv’rer, finer wurdt de stof.
De ierd’ leit foar ’e sinne breder iepen
Om waarmte yn it lichem op te nimmen,
En jout it ljocht, mei kleur bejeftigd,
Werom oan minsken’ long’rjend’ eagen.
Wat, libben, dea wie, brûst út d’ ierd’ omheech,
De winter oer yn sie of woartelstel besletten;
Wat driuwt op lichte wjok komt op ’en baan,
Wat draaft of krûpt op ierd’, wat boartet yn it wetter.

De minske is ’t in lange skimerjûn
De neare wintertiid, wêryn de sinnen tize:
’t Ljocht strykt de franjes wei, as ’t heger kliuwt,
De fleur komt en it wurk wol better, libbens stipe!

It ljocht it moaist op ierd’? It is it libben sels,
De krêft dy’t alles driuwt!
De heechste God komt neier; wat is grutter feest?
Noch hinget foarfaars sjongen yn ’e loften,
En laitsje moat de God as hy oan ’t djoeien tinkt;
Dat wie in feest, as bern allinne ’t fiere!

It wurk

Wat d’ ierde jout yn groei fan plant,
Dat moatt’ wy meane of wrotte út ’e grûn;
De ploech moat dreaun,
Om ’t sie te struien ta in goed gewas.
Wat d’ ierd’ yn har ynwindige besit,
Moat los, omheech, ferfierd;
De minske moat ferbrekke, oare foarmen jaan
En bringe nei it plak, wêr’t need it wachtet.

Deselde krêften binn’ it jimmer wer,
Wêr’t d’ ierd’ mei fêsthâldt al wat harres is,
Dy’t minsk’ oerwinne moat:
De krêft wêrmei yn eltse ding elkoar de dielen hâlde,
En ien, dy’t alles driuwt nei ierdryks middelpunt.
Mar minske’ keunst is ’t, dy’t troch ierde’ krêft
Wêr ierde’ krêft ferslacht.

Us wurdt fernijd dat ienkear minske sûnder wurk
Troch ’t libben dreau;
Doe kamen sûnde en flok en ’t bodzjen om ’t bestean.
Sa like ’t foarfaars ta, dy’t as de bern
Noch leare moasten it wurk.
Mei boartsjen moast it oangean, ’t deilang bodzjen wie
te stoef;
En sa as bern fan ’t eigenmakke moai
Net skiede kinne,
Sa moast ek foarfaars keunststik mei yn ’t grêf.

It wurk in flok? Dat is it minsken net,
Dy’t fan har dwaan in print hjir litte wolle,
In wurkstik, dat wer oaren ’t wurk ferlichtet,
Har ’t moed ferromje kin.
En as ’k by geasteswurk myn tinzen ’t paad lâns stjoer,
Net sa bewend,
Dan is myn hope, dat mei lichter gong,
Wa’t nei my komt, fynt heger oarden moai.

Wyldsang

Lit de boel mar waaie,
’t Wurdt bûten my wol maaie!
Ik moat út it near fandinne,
Myn libben sil noch begjinne!
Ik wol fan it lok myn part ek ha,
En in aardich dofke komt my noch ta!

Lit de boel mar waaie,
’t Wurdt bûten my wol maaie!
Ik laitsje wat om myn sibben,
In Klasjespul is it libben!
Lit draaie, lit draaie de rollebol!
De moedige fynt it lok noch wol!

Fromme sang

O, from syn libben te libjen
Sa as it gewisse seit;
It rjochte paad te finen
Troch wrâldske leidichheid!

Syn wurk te dwaan jimmer wer oan,
Binne krêften en sûnens ek faai!
Yn ’t fromme houlik seine
Mei froed en suver skaai.

Is strak dan it ierdske wrotten
En wille en lijen foarby,
De freonen en migen freegje:
Wêr wie in man as hy?

Troch de skreven rûz’t de wyn.
O âlde sneinen dy’t yn it rûzjen opkomme,
O libben fêst foar dea en delslach!
Hearsto de rein, klitterjend tsjin de ruten,
De rein fan doe, de rein fan alle tiden?
It lekt yn ’e skuorre; de leien yn ’e finne stean fol wetter;
De kij binne foar ’e wyn ôfdreaun nei de sleatswâlen ta.
It is gjin waar foar in soasjalistise meeting.
Mar ek gjin melkerswaar, gjin melkerswaar!
‑ Dat wie it tûzen jier liden ek net altyd, dat hoege jimme net
     te tinken! –
Mar no sit de boer noch yn it mulhús mei de fuotten op
     ’e tsiistsjettel,
De faam is by buormâns faam om de feint wat te pleagjen;
De bern stean yn ’e lijte, hja haww’ de apels op dy’t hja by
     Oetske koft ha.

Dan komt wer de sinne.
Fan de boerepleatsen op har hichten blinke de ljochte finsters.
Dy’t net lokkich wêze wol sit no yn ’e tsjernherne
En lústert nei it klappen fan ’e fjurhoksdoarren;
Mar dy’t it lok siikje, gean it hûs yn ’e rûnte
En sjogge út nei al jinse ljochte eagen.
Ek de meetinggongers komme op ’en baan
En fleurich stappe hja wer nei har autobussen.

Der is gjin minske dy’t net syn eigen gebrek hat,
En myn gebrek is it meitsjen fan fersen.
Fan tûzen bannen fan it libben haw ik my frij makke,
Mar dy swakkens is my noch bybleaun.
Eltse kear dat ik in moai lânskip sjoch,
Eltse kear dat ik in leave freon moetsje
Ferhef ik myn stim en bring myn fersen út,
En ik bin sa bliid as hie ik in God op myn paad troffen.

Jimmer, nei de dei dat ik band wie nei Hsün‑yang
Haw ik de hele tiid tusken de bergen tahâlden.
En faak as ik in dichtstik beëindige hie
Klautere ik allinne de wei op nei de Easterske Rots.
Ik lynje tsjin de banken fan wite stien;
Ik skuor mei de hannen de griene lauriertakke del,
Myn ûnwiis sjongen ferbûket dellen en klingen;
De apen en de fûgels komme om nei my te gloerjen.
Om’t ik bang wie fan de wrâld belake te wurden
Hie ik in plak útsocht dêr gjin minsken komme.

Ik woe wy wien’ noch lyts, Johan,
Hoe grut wie doe de wrâld!
Wy sieten op ’e stien, Johan,
Witst wol? by buormans saad.
De moanne sylde ’t loftrom lâns,
Wy seagen, wêr’t er rûn;
Wat wie de himmel, tocht ús, heech,
En hie de saad wol grûn?

Witst noch hoe stil it wie, Johan?
Gjin blêd trille oan ’e beam.
Sa is it no net mear, Johan,
Allinne yn ’e dream!
O nee, as doe de skeper song,
Dat klonk oer ’t fjild sa hear;
Net wier, Johan? Dat wie in lûd,
Sa hearde men ’t net mear.

Soms dwale yn ’e skimerjûn
Myn tinzen wat fan ’t paad;
Dan wurdt it my sa frjemd te moed
As doe by buormans saad.
Dan draai ik my sa hastich om,
As moast ien nêst my gean,
Mar alles, wat der is, Johan:
Ik, dy’t te skriemen stean.

Nei it Platdútsk fan Klaus Groth

FAN P. C. BOUTENS

XVIII

Ek hjir al haww’ J’ yn ’t stik ús foar‑bedreaun
Net‑by‑te‑kommen skien Jins wêzen skreaun –
Gjin blom, gjin minskehert, gjin beam yn winter
Is yn de macht fan myn begripen bleaun.

LIII

Wat wie yn haat en deaslach, waar en wyn
By honger en toarst dyn skut en hill’geskyn,
Unnoazel hert, út leafdes hûs ferballe…?
Ik haw beminne mocht tsjin alles yn.

LXI

Ut lytste boarn’ Jo suver te besinnen
Yn ’t earm geduld fan jimmer nij begjinnen…!
Wol is it libben koart en lang de keunst:
Wa mei in leafde oan ’e ein ta út-beminne?

LXXI

Wy streevje hjir en ’t ein wurdt net belike,
Yn dizze kriich wer swinken is noch wiken,
Dy’t inkeld ôftwingt fan d’ ûneindichheid
Ien stap om tichter by Jo te beswiken.

XCVII

Hoe woll’ Jo dat ’k my reedzje foar dy dei?
Dat ik wat klean my nim of lis dy wei?
Ik hie by Jo myn tahâld net as neaken.
Dy’t alles efterlit, bringt alles mei.

XCIX

Myn each foarfielt it skearen fan de flym
Troch ’t lêste flues foar ’t rizen fan Jins kym.
Al lichter wurdt ’t geduld fan syn ferlangen:
Ien tear besinnen op syn stjerrensrym.

’t Wie frijwat yn ’e hjerst al op,
It blêdeguod skronf’le op it paad;
De appels wien’ al fan ’e beam
En mei de beanen hien’ w’ it drok.
It spinreach glom op ’t stoppellân,
De oksen balten fan ’e kamp,
It wie sa stil, men hearde ’t lûd
Noch út ’e fierste kriten wei.
De weinen ratt’len oer ’e reed
En droege moude stode omheech.

Ik ried mei ’t lêste foer nei hûs,
Der leinen noch de feinten op,
En praten sacht as men wol docht
As wer in simmer giet te rêst.
Dochs heard’ ik ’t wol; ’k ried sunich troch,
Ik hie dy deis net rjucht myn moed:
It fjild, dat wie sa leech en dea,
En om myn wurge beest begrutte ’t my.

Wy kamen dêrmei op ’e dyk,
Blank as in spegel lei de see!
Sa mennich kear hie ik him sjoen
Mar nea sa wûndermoai as doe,
Sa glêd as sulver, blau en blier,
Sa as de himmel djip en fier.

En in inkeld seil blonk as in kob,
Dy’t sunich weiwaard oer ’e waard,
En oars wie alles stil en dea,
De floed, dy sliepte as it gea.
En ek de feinten waarden stom
As gûn it swijen libben om.

Hoe sil ik dy beneame neisto bist’ ;
Hoe ’t wûnder fan dit ljocht‑trochgluorre bûn
ferbyldzje yn trochsicht’ge klank fan taal
dy iepenbierje mei dyn ûnûtsprekberens
oan ’t hymjend lúst’rjen fan ’e bleke nacht,
oan ’t moarm’ljend freegjen fan ’e grutte see,
oan it blyn ûnleauwe fan dit earme folts…?
Ik sjoch gjin byld en gjin gelikenis…
De skiente fan dizz’ wrâld hie foar dyn komst
ik leave sa djip, dat op har antlit bleau
foar my net oer in swym fan heimlikens;
en mei de wyn, dy’t opstekt en ferwaait,
song ik fan eagenblik ta eagenblik
har neaken gloarjesteat: de leaflikens
fan ierde en see, fan sinne, moanne en stjerren
fersêfte dyn gemis ta skyn fan stil gelok,
sa as in mem fan in beminde soan
de tinende ûnrêst yn har earmen sust…
Der bliuwt gjin byld en gjin gelikenis…
En dochs ik wit dat earne yn it grêf
fan glâns‑trochdwaalde nacht fan ’e oanfang ôf
twa ienlik‑grutte sinnen sûnder skaai –
hja lykje hjirwei sjoen ien ink’le stjer –
meinomd fan earst en nea fersteurd ferealjen,
om elkoars skiente hinne sweevjend krieme;
en neat fan al wat bûten har bestiet
hat aan fan sokken glâns‑ferbline dei.

Oerset út it Hollânsk

XXII Bernetiid

Dêr giet de skoalle’ lange eangstme en tiid
Mei wachtsjen fuort, mei inkel dompige dingen.
O ienlikheid, o droevich tiidtebringen…
En dan der út: de strjitten sparkje en klinge
En op de pleinen de fonteinen springe,
En yn ’e tunen wurdt de wrâld sa wiid.
En troch dat alles gean yn ’t lytse klaad,
Heel oars as d’ oaren gean en jimmer gyngen –
O wûnderlike tiid, o tiidtebringen,
O ienlikheid.

En yn dat alles fier foarút te skôgjen:
Manlju en froulju; manlju, manlju, froulju
En bern – hja binne oars en bûnt –
En dan in hûs en no en dan in hûn,
Benaudens lûdleas wiks’ljend mei betrouwen:
O treur’gens sûnder sin, o dream, o grouwen,
O djipte sûnder grûn.

En sa te boartsjen: bal en hoep en ringen
Yn in tún, dêr’t sêft it grien ferwaast,
En al wer by de grutten lâns te striken
Blyn en ferwyld’re yn de krijens haast,
Mar de jûns stil, mei lytse stive
Stappen nei hûs ta gean, de hân stiif fêst -:
O jimmer fierder ús ûntgeand begripen,
O eangstme, o lêst.

En oeren lang oan fivers kant te krûpen
Om it lytse skipke silen te sjen;
It te ferjitten as der oare sokke
En moaier seilen troch de rûnte tsjen,
Tinke te moatten oan it lytse bleke
Gesicht, dat sinkend út ’e fiver blonk,
O bernetiid, o bylden dy’t ûntglieden.
Wêr it honk? Wêr it honk?

XXIII Ut in april

Wer de rook fan it wâld.
De sweevjende ljurken heve
Mei har de himmel omheech, dy’t op ús skouders syn wicht lei;
Wol seach men troch de takken de dei, sa’t er swicht lei, –
Mar nei de lange middei’ reine‑banen
Komme de goudoerglânze
Nijere stûnen,
Wêrfoar flechtsjend, oan fiere huzefronten
Al de wûne
Finsters bang mei de wjukken slane.

Dan wurdt it stil. Ek de rein giet sêfter
Oer de stiennen’ donkerjende gloed.
Heel wei dûkt alle lûd
Yn de twigen’ glânzjende knoppen.

XXIV Hjerstdei

Hear it is tiid. Grut wie it simmertij.
Lis no jins skaden oer de sinnewizers
En op de flakten lit de winen frij.

De lêste fruchten driuw har kostlikst yn;
Jou harren noch twa sudeliker dagen,
Twing ta folsleinens en lit drage
De lêste swietens yn de swiere wyn.

Dy’t no gjin hûs hat, bout it him net mear.
Dy’t no allinne is, sil it lang bliuwe,
Sil weitsje, lêze, lange brieven skriuwe
En yn ’e loanen sil er hinne en wer
Unrêstich wanderje, as de blêden driuwe.

XXV Ridder

Rydt in ridder yn it swarte stiel
Ut yn ’e rûzjende wrâld.
En bûten is alles: de dei en it dal,
De fijân, de freon en it miel yn ’e saal,
De maitiid, de faam en it wâld en de graal,
En God sels is mannich tûzenfâld
Oan alle wegen steld.

Mar yn ’e ridder syn pantser, binnen,
Efter de tsjusterste ringen,
Hokket de Dea en betinkt, betinkt:
Hoenear sil it swurd ris springe
Oer it izeren hek,
De frjemde, befrijende kling,
Dy’t my hellet út myn ferdek,
Dêr’t ik sa’n lange hoart
Myn dûkte dagen tebring, –
Dat ik my einling ris rek
En boartsje
En sjonge kin.

XXVI De waansin

Hja moat jimmer tinke: ik bin… ik bin…
Wa bisto dan, Marij?
In keninginne, in keningin!
Op ’e knibbels, op ’e knibbels foar my!

Hja moat jimmer weine: ik wie… ik wie…
Wa wiesto dan, Marij?
In nimmensbern, sa earm en bleat
Dat ik it net foar my krij.

En waardsto fan sa’n bern in foarstinn’
Dêr’t men foar op’e knibbels sinkt?
Omdat alle dingen heel oars bestean
As men sa by it biddeljen tinkt.

Dan hawwe de dingen dy goed betocht,
En kinsto noch sizze hoe?
Yn ’e nacht, it kaam yn ’e nacht
En hiel oars sprieken hja doe.

Ik kaam op strjitte en sjuch oan:
Dy is as mei snaren bespand;
Doe waard Marij melodij, melodij …
En dûnse fan kant nei kant.

De minsken sloepen sa eangstich fuort.
En deun op de huzen ta, –
Want dat mei dochs mar in keninginn’,
Dat hja dûnset op strjitte: sa!

XXVII

Ik wie by de âldste mûntsen, de skilders en mytemelders,
Dy skreauwen rêstich stoarjes en tekenden runen des roms.
En ik sjoch dy yn myn gesichten mei winen, wetters en wâlden
Rûzjend oan ’e igge des Kristendoms,
Do lân, net beljochtber.

Ik wol dy ferhelje, ik wol dy beskôgje en beskriuwe,
Net mei bolus en goud, mar mei inket út apelbeamskylsel;
Ik kin ek mei pearels dy net oan ’e blêden bine,
En it sidd’rjendste byld, dat ea de sinnen my fine,
Do soeste it blyn troch dyn inkele wêzen oerdriuwe.

Sa wol ik de dingen yn dy mar dimmen en sljochtwei beneame,
Wol de keningen sizze, de âldste, wêrwei hja kamen,
En wol fan har dieden en slaggen beskie dwaan oan
bledsideseame.
Want do bist it ierdryk. Dy binn’ mar as simmers de tiden,
En do tinkst oan de neie net oars as oan de lang ferline,
En oft hja dy djipper besiedzjen en better bebouwen learden:
Do fielste dy amper roerd fan it ienderhande mêdzjen
En hearste siedder noch sichter, dy’t oer dy trêdzje.

XXVIII

Wat silsto dwaan, God, moat ik stjerre?
Ik bin dyn krûk: dan rinnewearre,
Ik bin dyn drinken: ’t moast bedjerre,
Bin dyn gewant en dyn hantearring,
Mei my ferliest’ dyn wêzens sin.

Dan hast gjin hûs mear ta dyn rin,
Dêr’t wurden, nei en waarm, dy moete.
Of falt dy fan de wurge fuotten
’t Ferwielen bynsel dat ik bin.

Dyn grutte mantel hâldt net fêst,
Dyn loaits, dy’t ik mei ’t waarme wang
As mei in plommen peul ûntfang,
Sil komme, sil my siikje, lang –
En leit mei sinne’ ûndergean
Op frjemde stiennen him te rêst.
Wat silsto dwaan, God? Ik haw freze.

XXIX

En do erfst it grien
Fan fergûne tunen; ’t stille blau
Fan ynfallen himmels.
Dauwe út tûzen dagen,
It tal fan simmers, dy’t de sinnen drage,
En inkeld maitiden mei glâns en klachte,
As mannich brieven fan in jonge frou.
Do erfst de hjersten, dy’t as pronkgewanten
Yn it herinnerjen fan dichters bliuwe,
En alle winters, as ferweesde lânen,
Lykje sêft har tsjin dy oan te triuwen.
Do erfst Venetië, Rome en Kazan,
Florence sil dinen wêze, Pisa’s dom,
De Troïtska Lawra en it hoalekleaster
Dat ûnder Kievs tunen in getiis
Fan gongen foarm’t, kronkeljend en tsjuster, –
Moskou mei klokken as herinneringen, –
En klang sil dines wêze: snaren, hoarn en tongen,
En eltse liet, dat djip genôch hat klongen,
Sil oan dy glânzje as in edelstien.

Foar dy allinne kear’ de dichters yn
En samlje bylden, rûzjende en rike,
En tsjogge wei en rypje troch ferlykjen
En heel har libben is in ienlikheid…
En skilders skilderje har bylden mar,
Datsto silst ûnfergonklik de natoer,
Dysto fergonklik skoepst, werom ûntfange:
Alles wurdt ivich. Sjoch, it frouminske
Is lang yn de Madonna Lisa ryp as wyn;
Der moast nea wiif mear wêze, want
Nij frouminske bringt nijs net oan.
Dy’t bylden foarmje, binn’ as do.
Hja wolle ivichheid. Hja sizze: stien,
Wês ivich. Dat betsjut: fan dy!

En ek, dy’t leaf ha, samlje foar dy yn:
Hja binn’ de dichters fan in koarte stûne,
Hja patsje wol in foarmstomme mûle
In laitsjen oan as boetsten hja him moaier,
En bringe lust en binn’ ’t dy’t wennen leare
Oan smerten, sa’t wy ta folwoechs’nen keare;
Hja bringe lijen mei yn harren laitsjen,
Langstmen, dy’t sliepe en dy’t ûntweitsje,
Om út te gûlen yn it frjemde hert.
Hja heapje riedseleftichs op en stjerre
As dieren, sûnder te begripen –
Mar it kin wêze, dat hja slachte droegen
Wêryn har griene libbens rypje sille;
Troch dizzen silsto dan dy leafde ervje
Dy’t hja har blyn en as yn drôge joegen.
Sa rint der dingen oerfloed nei dy ta.
En sa as heechste bekkens fan fonteinen
Oerstreame jimmer, as ûntbûne stringen
Fan rinwiet, heind yn djipste skalen, –
Sa falt de rykdom dy yn alle dalen
As dingen en gedachten d’ oergong dwaan.

     XXX De draaimole
 
Mei ’n dak en mei syn skaad in wile giet
De rige bûnte hynders yn it rûn,
Sa as hja binne, oerbleaun út it lân
Dat tiden drôget ear’t it ûndergiet.
Ferskate binne wol foar weinen spand
Mar allegearre haww’ hja moed yn ’t wezen;
In lilke reade liuw giet yn ’e rige
En no, en dan, in wite oaljefant.
 
Ja ek in hart is dêr as yn natoer,
Allinne draacht ’r in seal en dêrop hat
In lyts blau famke sit, yn gurle en snoer.
 
En op de liuw rydt yn it wyt in jonge
En hâldt him fêst mei lytse hjitte hân,
De liuw tewyls lit tosken sjen en tonge.
 
En no, en dan, in wite oaljefant.
 
En op de hynders komm’ foarby ús riden
Ek famkes, ljochte, dizze hynstesprongen
Hast al ûntwoechsen; by har ommegongen
Sjogge hja op, dizz’ kant út, earne hinne –
 
En no, en dan, in wite oaljefant.
 
En dat giet fuort, driuwt om oan ’e ein te kommen,
En giet syn ring en draait en hat gjin doel.
Wat reads, wat grien en griis foarby ús swongen,
In byldbegjin dat net te kennen foel.
En mannich kear in laitsjen nei ús side
In sill’ge laits, dy’t weismyt en ferblinet,
Ta ’t sinnennimmend blyn getsjoel.

XXXIV

Werom kaam it foarjier. De ierde
Is as in bern dat gedichten kin;
Rju, o rju… Foar it lange swiere
Learen krijt hja no it gewin.

Strang wie de master. Wy mochten it wite
Wol lije fan ’e âldman syn burd.
No, hoe it griene en it blauwe hjitte,
Meie wy freegje: hja kin it wurd!

Ierde, dy’t frij hat, do lokkige, kriigje
No mei de bern. Wy wolle dy fange,
Froalike ierde. De bliidste is ’t, dy’t wint.

O, wat de master har learde te riigjen,
En wat der skreaun stiet yn woartels en lange
Beswierlike stammen: hja sjongt it, hja kin ’t!

XXXV

Jimme inkelen, boartersmaten
Yn ’e tunen ferspraat oer ’e stêd:
Hoe’t w’ elkoar fûnen en neigeraden
Ta inoar kamen, as laam en blêd

Swijende praten. As w’ ús ferbliden,
Gjin ien sinen wie ’t. Fan wa’t it kaam?
En hoe gûn ’t mids minskene fliten te niete
En yn de jiergong’ lang gewraam.

Weinen rôlen foarby as in drôge;
Huzen stien’ sterk, mar koenen net strekke
Ta eigen. Wat wie werklik yn ’t al?

Neat. Allinne de ballen. Har hearlike bôgen.
Ek net de bern… Mar faken rekke,
O eat dat fergûn, ûnder de fallende bal.

XXXVI

Dêr, hark, hearst al de earste klauwe
Oan ’t wurk; wer minskene arbeidslûd
Yn de ferhâlden stiltme fan rouwe
Iermaitiidsikker. De earste groed

Liket wat komme sil. Dat wat mannich kear
Dy al komd is, liket te kommen
Wer as it nije. Jimmer ’t begear,
Naamsto it nea. It hat dy nommen.

De blêden sels fan trochwintere iken
Lykje de jûns in takomstich brún.
De loften jouwe elkoar mannich teken.

Swart binn’ de strûken. Mar it bedonge
Leit as sêder swart oer ’e tún,
Ofrinnend is de oere ferjonge.

XXXVII

Wêre, yn hokker sillich begettene tunen, oan hokke
Beammen, út hokfoar hoeden ûntblêde bloeisemtsjilken
Rypje de frjemdsoartige fruchten der treasting? Dizze
Kost’le, sa’ste ’r faaks ien yn de plattrape greide

Fan dyn earmoed fynste. Fan d’ iene ta d’ oare reize
Benijste dy oer de frucht syn gruttens,
Oer syn gevens, oer it sêfte omklaaisel,
En dat net de fûgel’ oerdwealskens him naam, en de oergeunst
net
Fan de wjirm. Binn’ der dan beammen dêr’t ingels oer saaie,
En fan ferhoalen gernieren sa seldsum yn stadigens kweke,
Dat hja ús drage sûnder uzes te wêzen?

Hawwe wy nea net fermocht, wy skaden en skimen,
Troch ús ûntidich ripe en wer ferwylke wêzen
Fan evenredige simmer de lykmoedigens te steuren?

     XXX De draaimole
 
Mei ’n dak en mei syn skaad in wile giet
De rige bûnte hynders yn it rûn,
Sa as hja binne, oerbleaun út it lân
Dat tiden drôget ear’t it ûndergiet.
Ferskate binne wol foar weinen spand
Mar allegearre haww’ hja moed yn ’t wezen;
In lilke reade liuw giet yn ’e rige
En no, en dan, in wite oaljefant.
 
Ja ek in hart is dêr as yn natoer,
Allinne draacht ’r in seal en dêrop hat
In lyts blau famke sit, yn gurle en snoer.
 
En op de liuw rydt yn it wyt in jonge
En hâldt him fêst mei lytse hjitte hân,
De liuw tewyls lit tosken sjen en tonge.
 
En no, en dan, in wite oaljefant.
 
En op de hynders komm’ foarby ús riden
Ek famkes, ljochte, dizze hynstesprongen
Hast al ûntwoechsen; by har ommegongen
Sjogge hja op, dizz’ kant út, earne hinne –
 
En no, en dan, in wite oaljefant.
 
En dat giet fuort, driuwt om oan ’e ein te kommen,
En giet syn ring en draait en hat gjin doel.
Wat reads, wat grien en griis foarby ús swongen,
In byldbegjin dat net te kennen foel.
En mannich kear in laitsjen nei ús side
In sill’ge laits, dy’t weismyt en ferblinet,
Ta ’t sinnennimmend blyn getsjoel.

XXXIV

Werom kaam it foarjier. De ierde
Is as in bern dat gedichten kin;
Rju, o rju… Foar it lange swiere
Learen krijt hja no it gewin.

Strang wie de master. Wy mochten it wite
Wol lije fan ’e âldman syn burd.
No, hoe it griene en it blauwe hjitte,
Meie wy freegje: hja kin it wurd!

Ierde, dy’t frij hat, do lokkige, kriigje
No mei de bern. Wy wolle dy fange,
Froalike ierde. De bliidste is ’t, dy’t wint.

O, wat de master har learde te riigjen,
En wat der skreaun stiet yn woartels en lange
Beswierlike stammen: hja sjongt it, hja kin ’t!

XXXV

Jimme inkelen, boartersmaten
Yn ’e tunen ferspraat oer ’e stêd:
Hoe’t w’ elkoar fûnen en neigeraden
Ta inoar kamen, as laam en blêd

Swijende praten. As w’ ús ferbliden,
Gjin ien sinen wie ’t. Fan wa’t it kaam?
En hoe gûn ’t mids minskene fliten te niete
En yn de jiergong’ lang gewraam.

Weinen rôlen foarby as in drôge;
Huzen stien’ sterk, mar koenen net strekke
Ta eigen. Wat wie werklik yn ’t al?

Neat. Allinne de ballen. Har hearlike bôgen.
Ek net de bern… Mar faken rekke,
O eat dat fergûn, ûnder de fallende bal.

XXXVI

Dêr, hark, hearst al de earste klauwe
Oan ’t wurk; wer minskene arbeidslûd
Yn de ferhâlden stiltme fan rouwe
Iermaitiidsikker. De earste groed

Liket wat komme sil. Dat wat mannich kear
Dy al komd is, liket te kommen
Wer as it nije. Jimmer ’t begear,
Naamsto it nea. It hat dy nommen.

De blêden sels fan trochwintere iken
Lykje de jûns in takomstich brún.
De loften jouwe elkoar mannich teken.

Swart binn’ de strûken. Mar it bedonge
Leit as sêder swart oer ’e tún,
Ofrinnend is de oere ferjonge.

XXXVII

Wêre, yn hokker sillich begettene tunen, oan hokke
Beammen, út hokfoar hoeden ûntblêde bloeisemtsjilken
Rypje de frjemdsoartige fruchten der treasting? Dizze
Kost’le, sa’ste ’r faaks ien yn de plattrape greide

Fan dyn earmoed fynste. Fan d’ iene ta d’ oare reize
Benijste dy oer de frucht syn gruttens,
Oer syn gevens, oer it sêfte omklaaisel,
En dat net de fûgel’ oerdwealskens him naam, en de oergeunst
net
Fan de wjirm. Binn’ der dan beammen dêr’t ingels oer saaie,
En fan ferhoalen gernieren sa seldsum yn stadigens kweke,
Dat hja ús drage sûnder uzes te wêzen?

Hawwe wy nea net fermocht, wy skaden en skimen,
Troch ús ûntidich ripe en wer ferwylke wêzen
Fan evenredige simmer de lykmoedigens te steuren?

VIII

Ik bin sa jong. Ik woe oan eltse klang
Dy’t ta my komt, my triljend biede,
En willich, nei wyns swiete drang,
As wat him wynt út tunetwang
Wol myn ferlangst syn ranken liede.

En sûnder eltse rêsting wol ik gean,
Sa lang as ’k fiel it boarst my foarser tinen,
Want it is tiid as rutersman te stean,
Om út ’e iere koelens fan dizz’ kust
De ljochte boppelânestreek te finen.

IX

De earme wurden – troch’endei yn ’t lijen –
– De skeam’le lytse wurden leavj’ ik sa;
Ik skinzje har de kleur fan ljochte tijen,
En, blider linken, laitsje hja my ta.

Har wêzen, skruten yn har sels betwongen,
Fernijt him dúdlik, sa dat elts ’t ferstiet;
Hja binne nea noch yn ’e rige gongen,
En triljend komm’ hja op no yn myn liet.

X

No gean ik jimmer ’t selde paad:
It park lâns dêr’t de roazen hjoed
Har op in feest besinne;
Mar ’k fiel: noch lang, noch lang
Is it gjin rissing dy’t ik ûntfang;
En sûnder tank of klang
Moat ik foarby har rinne.

Ik bin mar fan ’e stoet ’t begjin
Dy’t de jeften net golden;
Oant hja komme dy’t silliger binn’ –
Ljochte stille gestalten –
Dan sill’ de roazen op wineswing
Al har reade fanen ûntfâldzje.

XI

Dat binn’ de tunen, dy’t foar my steane,
As yn ’e perken de skierens wint,
En oer it skil yn ’e dimjende leane,
Fan ’e linen sille, in swijen rint.

Op ’e fiver, wei út glânzjende ringen
Sylt in swan dan fan board nei board.
En hy sil yn strieljend swingen
As earste moanne’ myldens bringe
Oan jinse net mear dúdlik oard’.

XII

Yn ’t flakke lân wie der in wachtsjen
Oft wol de gast noch komme mei;
Noch ienkear docht de tún syn frage,
Dan stjert syn laitsjen stadich wei.

En yn de liddige kontreien
Ferskralet mei de jûn de loan’;
De apels eangje yn ’e tûken,
En eltse wynstjit docht har oan.

XIII

Dêr is it, wêr it lêste hutsje stiet,
En nije huzen, dy’t op ’e inge legers
Har boarsten wringe út de bange stegers
En witte wolle wêr’t it fjild begjint.

Dêr bliuwt it foarjier jimmer bleek en sleau,
De simmer tsjirmet efter dizze skalen,
De kersebeam, de bern woll’ er net hale;
En hjerst allinne hat der eat, dat bleau

Fierôf en dat fermoedsoent; mannich kear
Syn jûnen binn’ yn sêfte kleuren fongen:
Wat skiep yn wazen, en de skepersjonge
Dy’t linet tsjin de lêste lampepeal.

XIV

Wy wolle, wurdt it wer in moannenacht,
De treur’gens ta de grutte stêd ferjitte
En hinnegean en de holle rêste litte
Tsjin ’e spilen, steande om it park te wacht.

Wa ken it no, dy’t it by deitiid seach:
Mei ljochte simmerklean, mei bernedjoeien, –
Wa ken it sa: allinne yn syn bloeien,
De fivers iepen, dêr’t gjin sliep oer teach.

De foarmen, dy’t er stom yn ’t donker stean,
Lykje sunich no oerein te rizen
En stiennener en stiller binn’ de wite
Bylden oan de yngong fan de lean’.

De wegen lizze as úttize stringen
Nêstinoar, rêstich, mei ien doel.
De moanne is nei de mieden ûnderweis;
De blommen litte rook yn triennen minge.
Oer de fonteinen, dy’t har rêst tebringe,
Stiet fan de boartlikens it print noch koel
Yn nachtelike loft.

XV

Dat is de stûn’ om my sels te finen.
Donker wâlet de miede op ’e winen,
Bjirkestammen jouw’ ljochte skinen,
Dan ferfalle oan ’e jûn.

’k Fiel my waachsen yn syn swiigjen,
Woe wol brekke yn blossomtwigen,
Om mei alles my yn te riigjen
Yn de ienige harmonij.

XVI

Faak fiel ik yn ’t eange groujen
Hoe djip ik yn ’t libben bin.
De wurden: mar ’t earste skoujen,
Dêr efter yn ’t fiere blaujen
Fan bergen skimert har sin.

Ik wit fan gjin ien de marken,
Mar ’k lústerje yn syn lân,
Hear yn de dellen de harken
En it baaien der barken
En de stilte oan it strân.

XVII

En sa is it earste fan ús swiigjen:
Wy woll’ yn winetsjinst ús riigje,
En triljend wurde wy ta twigen
En, yn ’e maaie op, harkje sa.
Oer de lânen ride skadeweinen,
Wy lústerje, – der rûst in reinen,
No sil it waachse oan alle einen,
Tine nei syn genede ta.

XVIII

Is er ien dy’t my sizze kin
Hoe fier myn libben wol weaget?
Of it ek net oer ’e fiver strykt
En yn ’e stoarmen reaget?
En of ik net sels noch dy bleke, feale
Foarjiershuv’rige bjirke bin?

XIX

Wês net bang, binn’ de asters ek âld,
Struit ek de stoarm it toarjende wâld
Yn ’e lykmoedige poel, –
De skiente waachst út de stalletwang;
Waard ryp, en mei in wylde drang
Tebrekt hja it âlde hûs.

Hja komt út ’e beammen
Yn my en yn dy,
Net om oan ’e rêst har te jaan;
De simmer waard har te swiden tij,
Hja makket fan folle fruchten har frij,
En riist út dwelmjende dreamen
Earm yn ’t deiske dwaan.

XX Famkesgestalten I

Rju boaten binn’ op de fearen,
Mei ien derfan komt hy;
Mar ik kin net patsje,
Sa tsjucht er wol foarby.

Bûten wie ’t maaie.

Op ús âlde kommoade
Barnden kersen twa.
Mem wie de Dea te reden;
Dêr briek har de stimme ôf.

En sa’t ik lyts yn ’e stilte stie,
Rikte ik net yn it frjemde lân,
Dat mem har wûn nei bang bestân;
Kaam net fierder as bedsrân’,
Fûn allinne har bleke hân,
Wêrfan my seine kaam.

Mar heit, fan sinnen siik,
My omheech nei memme mûle triek,
Dy’t my de seine naam.

XXI Famkesgestalten II

Ik wie in bern en dreamde mar
En moast noch maitiid ha;
Dêr kaam in man dy’t spylark droech,
En teach op uzes ta.
Doe sloech ik bang de eagen op:
‘O memme, lit my frij…’
En by de lute’ earste lûd
Eat dat tebriek yn my.

Ik wist al, ear’t syn sang begûn:
’t Giet op myn libben oan.
Sjong net, sjong net, do frjemde man:
’t Giet op myn libben oan.

Do sjongst myn lok en swierrichheid,
Myn liet en libbensrin;
En dan, do sjongst it foàr de dei,
Sa dat ik, hoe’t ik bloeie mei,
It nea mear libje kin.

Hy song. En dan ferklonk syn stap, –
Hy moast wer fierder tsjen.
En song myn leed, dat ik nea hie,
En song myn lok, dat noch net wie,
En naam my mei en naam my mei,
Oer alle wrâld ferlern.

Is net uzes it ljocht, dat heech oan ’e himmel
Oer de bloeiende ierde stiet,
Uzes de wyn, de albeweger,
Dy’t oer seeën en lannen giet?
Uzes de fûgels, blide boarters,
Yn har flecht en sang in freugd’,
Uzes de blommen, teare tsjinners,
Skiente dy’t it al ferheug’t?

Binne net uzes d’ eleminten:
Ierde, wetter, loft en fjoer
Stoffe foar it grutte boartsjen
Oan it hert fan de natoer?
Machtich kliuwe alle krêften,
Al de ieuwen boartsje mei:
Wat yn ’t fier ferline wraamde,
Libbet wer yn jonge dei.

Uzes binne siel en sinnen
Ta in heger wêzen groeid;
Us it redelik besinnen,
Wêrút it kleare witten bloeit;
Us de langstme; ús de leafde
Foar wat lyk en ûnlyk hâldt,
Jimmer wider rûnten winnend:
Sibben, heitelân en wrâld.